In de spotlight: team Tijd & Ruimte

Wie?

Team: Tijd & Ruimte

Challenge: Space

Het probleem

Bij de transitie naar een duurzaam energiesysteem wordt vooral naar de belemmeringen, onmogelijkheden en ‘governance vragen gekeken. “We kunnen niet zonder olie en gas, het net gaat op slot, autoaccu’s zijn schaars en onbetrouwbaar, we hebben geen vaklui genoeg, hoe moeten we het organiseren, het water komt en in de winter zit ik in de kou’’.

Toch is er overal om ons heen onbenut potentieel: de zon schijnt altijd ergens en volop, de wind waait altijd de zon en maan geven lucht en water kracht/energie, zoet met zout water in onze delta geeft energie, onder onze voeten is het altijd warm, de natuur is overal en (landbouw)gewassen groeien tierig, het water (de zee) geeft ruimte in overvloed. Helaas staan nog veel mensen langs de kant en ook nu al wordt energie verkwanselt. Hoe draaien we het systeem om? Vergroot de efficiency van energieverbruik, stem vraag en aanbod af op het tijdstip (uur, weekdag en seizoen), het weer (zomer winter, zon, wind) en de locatie (offshore, onshore, breedtegraad, steden en platteland).

Creëer een nieuwe balans tussen vraag en aanbod van zowel warmte, koude, groene moleculen en elektronen in tijd en locatie. Los dat op, zowel lokaal, regionaal, landelijk als internationaal en stem dat onderling af in de juiste tijd en creëer meekoppel-kansen voor alle sectoren.

De oplossingen

1. Verwarming en koeling gebouwen met water-water-warmtepomp:
   Eerst van gebouwen de warmtevraag verlagen en direct emissies besparen. Er geldt 1 kwh niet verbruikt, hoeft 3kwh niet opgewekt. Dus isoleren en tochtvrij maken. Grootschalige ‘fix’-isolatiecampagnes worden ‘fun’! Vervolgens opwekking van warmte lokaal en decentraal waar het kan, uit lucht, water en bodem. En met zo min mogelijk elektriciteitsgebruik en omgevingsoverlast zoals geluid of bodemrisico. Koude-overschotten en warmte-overschotten uitwisselen. Wij focussen op stroomzuinigste water-water-warmtepomp met stille PVT-zonpanelenbron. Die heeft bij Energieneutraal 30% minder stroomverbruik dan lucht-water-warmtepomp met ventilator-luchtbron en PV-zonpanelen, waarmee Klimaatakkoord 2019 is berekend. Lokale opwek van warmte met minste stroomverbruik, levert een betere balans op tussen vraag en aanbod van stroom. Juist als de warmtevraag groot is (in de winter), is het elektriciteitsaanbod laag (weinig zon, windstille periodes). Dus efficiënte warmtepomp is voor elk gebouw belangrijk!
2. Warmteopslag per buurt/ wijk:
   Warmteopslag in grote watertanks lossen de balans tussen vraag en aanbod van warmte en stroom nog verder op. Een warmte-opslagtank op 1 meter onder de grond kan een gebouw, buurt of wijk Bijna Zelfvoorzienend maken. De warmtetank kan onder een stoep, oprit, parkeerplaats, park, nieuwbouw etc. Daarnaast kan grootschalige hogere temperatuur warmteopslag warmtenetten voeden. Dit kan in zand/grindwinputten en hoge temperatuur opslag in de diepe ondergrond.
3. Warmte- en stroomopslag op bedrijventerreinen:
   Op bedrijventerreinen kan warmte-overschot worden opgeslagen in warmte-opslagtanks op 1 meter onder de grond (onder parkeerplaats e.d.). Wanneer bedrijven PVT-zonpanelenbron op hun dak leggen, kan dit warmte voor eigen bedrijf en kantoor leveren, maar eveneens voor de warmte-opslag. Samen kan dit geleverd worden aan bedrijven die warmte nodig hebben. Voor koude hetzelfde.
   Stroom kan ook uitgewisseld en opgeslagen op bedrijventerreinen, waarbij voor de stroombatterijen gekozen moet worden voor apparaten die van zomer tot winter de stroom kunnen vasthouden.
4. Regionale stroomnetten beter samenwerken:
   Voorkomen van heen en weer transporten over het net. Verminderen onbalans, pieken en dalen op het stroomnet. Er kan veel meer want grootverbruik opwek tov kleinverbruik opwek = 100 staat tot 1. Maak meer gebruik van bestaande kabels delen en betere netsamenwerking via software (à la Brabant 2022).
5. Grootschalige stroomopslag in valmeer op zee:
   Door opspuiten van een ringdijk in zee ontstaat een meer. Wanneer er stroom over is wordt het meer leeggepompt in zee. Als er stroom nodig is gaat het water terug en werken de pompen als stroomopwek-turbines. Dit heet Pumped Hydro Storage (PHS). Het is veel goedkoper dan stroombatterijen of waterstof, het scheelt veel materiaal en gaat langer mee. PHS heeft veel meekoppelkansen zoals betrouwbare energievoorziening industrie, zoet-zout energie, waterveiligheid, natuur en gebiedsontwikkeling. Voor de ‘baseload’ kunnen naast wind op zee, tussen de windmolens ook zonstroompanelen, golfenergie, getijde-energie en waterdruk-batterijen. Hierdoor kan een factor 5 tot 10 meer stroom worden opgewekt op dezelfde oppervlakte. En deels met bestaande net van kabels en buizen. Bovendien kan er(onder) ook grootschalig zeewier worden geteeld, voor afzinking (natuurlijke CO2-opslag) of biogasproductie. Waterstof vinden wij een belangrijke drager van energie voor industrie en zwaar transport, die vooral bovenregionaal en landelijk moet worden opgepakt. Waterstof achten wij niet geschikt voor de opwekking van verwarming en van stroom voor gebouwen door de lagere efficiency dan water-water-warmtepomp.
6. Burgerberaad invullen via jarenlang toegepast en bewezen “recept” van Interactieve Planvorming voor Effectiviteit en Acceptatie (IPEA).

 

“Huis warm en het licht doet het”.
Plan Weer Weerbaar is gunstig voor consumenten en bedrijven, omdat ze lagere totaalkosten gaan hebben voor verwarmen, koelen en elektriciteit.

“Stroomnet flexibel en in balans”.
Plan Weer Weerbaar is ook gunstig voor exploitanten van grote wind- en zonneparken en energiebedrijven. Met opslag zullen zij de afschakeling verminderen tijdens een overtollig aanbod, terwijl het net niet verzwaard hoeft te worden.
Ook is de aanpak nuttig voor de netwerkbedrijven om hun netten beter te kunnen balanceren en het net zal ontlasten.

Klik hier voor meer informatie en details.